Rozdział 3


III. WALORYZACJA FAUNISTYCZNA

Fauna Pomorza Zachodniego w porównaniu z innymi rejonami Polski, na których działają od lat silne ośrodki naukowe, została słabo poznana. Niewiele jest prac o występowaniu i rozmieszczeniu bezkręgowców, a spośród kręgowców jedynie ornitofauna jest stosunkowo dobrze opisana. Przeprowadzone prace terenowe podczas inwentaryzacji faunistycznej gminy Mirosławiec w 2002/2003 oraz analiza literatury, dostarczyły szereg konkretnych danych o występowaniu różnych gatunków zwierząt i pozwoliły wytypować najcenniejsze obszary faunistyczne, a także określić ich walory.

Największy nacisk położono na środowisko wodne i wodno-błotne, ponieważ zgodnie z obecnym stanem wiedzy, tereny tego typu są najciekawsze przyrodniczo, cechują się największą bioróżnorodnością, a jednocześnie są wrażliwe na degradację.

W Polsce ochroną gatunkową według Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2001r objętych jest blisko 500 gatunków zwierząt, z czego najwięcej gatunków to ptaki - 319 (ANEKS). Poza tym wiele gatunków zwierząt łownych podlega ochronie okresowej. Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem, ochroną objęto również zwierzęta uważane dotąd za pospolite w naszym kraju, np. ślimak winniczek, wszystkie gatunki płazów, niektóre gatunki pająków.

1. Dotychczasowy stan wiedzy o faunie gminy

Inwentaryzacja fauny gminy Mirosławiec wykonana została w oparciu o wytyczne sporządzania inwentaryzacji fauny przekazane przez Biuro Konserwacji Przyrody jak również wskazówki i zasady zawarte w publikacjach (Kozłowski 1997, Pawlaczyk, Jermaczek 1997).

Fauna gminy ani żadna z grup systematycznych fauny, nie posiada dotychczas kompleksowego opracowania. Materiały historyczne dotyczące fauny gminy Mirosławiec stanowią jedynie niewielkie fragmenty w opracowaniach dotyczących większego obszaru - np. rozlegle pojmowanego Pojezierza Wałeckiego czy Wielkopolski, zaś w dostępnych pozycjach wzmianki albo dotyczą całego Pomorza albo ze względu na ogólnikowość czy niedokładną lokalizację danych nie mogą służyć za informacje źródłowe. Pewne dane mogące pochodzić lub pochodzące z terenu gminy zawarte są w opracowaniach przeglądowych np. Juszczyka (1987) dotyczącej płazów i gadów, Bednorza (2000), Kupczyka (1997) dotyczących ptaków oraz Pucka i Raczyńskiego (1983) dotyczącej ssaków czy Brylińskiej (2000) dotyczącej ryb.

2. Wyniki inwentaryzacji wybranych grup fauny

Na skład fauny gminy Tychowo niewątpliwie wpływ ma wiele czynników, m.in.:

  • układ sieci rzecznej związanej z Korytnicą

  • duża lesistość gminy (prawie 58,5%)

  • liczne torfowiska różnego typu z roślinnością zbliżoną do naturalnej, lądowiejące zbiorniki wodne

Obiektem szczegółowej inwentaryzacji faunistycznej były kręgowce, wśród których za wiodące dla oceny zasobów fauny przyjęto ryby, płazy, gady i ptaki. Pozostałe gromady kręgowców i bezkręgowców w procedurze waloryzacji uznano za uzupełniające.

Do fauny gminy Mirosławiec zaliczono gatunki stwierdzone w trakcie lustracji terenowych oraz gatunki, których stanowiska z terenu gminy podawane były w dostępnej literaturze i wiarygodnych dokumentach (publikacje, opracowania, inne).

W trakcie prac inwentaryzacji fauny na terenie gminy stwierdzono występowanie 424 gatunków z następujących grupy systematycznych:

Grupa systematyczna

Liczba stwierdzonych gatunków (w tym objętych ochroną)

Gąbki

2 (0)

Pijawki

Hirudinea

1 (1)

Pajęczaki

Arachnida

2 (2)

Sieciarki

Neuroptera

1 (0)

Ważki

Odonata

17 (3)

Chrząszcze

Coleoptera

79 (11)

Motyle

Lepidoptera

49 (11)

Błonkoskrzydłe

Hymenoptera

13 (12)

Małże

Bivalia

9 (3)

Krągłouste

Cyclostomata

1 (1)

Ryby

Pisces

29 (6)

Płazy

Amphiba

13 (13)

Gady

Reptilia

5 (5)

Ptaki

Aves

161 (157)

Ssaki

Mammalia

42 (17)

Łącznie

424 (242)

W trakcie inwentaryzacji szczegółowej analizie podano stanowiska występowania ginących i zagrożonych wyginięciem zwierząt ujętych w:

  • Europejskiej czerwonej liście zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej (pod red. Wajdy i Żuka),

  • Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (pod red. Głowacińskiego 1992),

  • Czerwonej liście gatunków Pomorza Szczecińskiego (Zyska i in., 1996),

  • Czerwonej liście zwierząt Brandenburgii,

  • Czerwonej liście zwierząt Meklemburgii - Przedpomorza,

  • Dyrektywie Rady 92 / 43 / EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory,

  • Dyrektywie Rady 79 / 409 / EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków,

  • Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001 r. w sprawie gatunkowej ochrony zwierząt.

Szczegółowy wykaz gatunków zwierząt stwierdzonych na obszarze tej gminy zawiera Załącznik nr 3,4 (ANEKS).

2.1. Bezkręgowce

Łącznie na terenie gminy 43 chronionych lub będących na czerwonych listach gatunków bezkręgowców.

Wykaz tych gatunków wraz z podaniem ich statusu ochronnego i skali zagrożenia na różnych czerwonych listach podano w ANEKSIE. Poniższa tabela zawiera krótką charakterystykę i stanowiska stwierdzone na terenie gminy Mirosławiec.

Objaśnienia wykorzystanych w poniżej zamieszczonych tabelach skrótów przedstawiają się następująco:

E - Europejska Czerwona lista zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej, (pod red. Wajdy i Żuka),

PL - Lista roślin zagrożonych w Polsce (Zarzycki, Wojewoda, Heinrich 1992),

PZ - Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zach. i Wielkopolski (Żukowski, Jackowiak, 1995),

M - Czerwonej liście zwierząt Meklemburgii - Przedpomorza,

B - Czerwonej liście zwierząt Brandenburgii,

Status prawny:

OG - ochrona gatunkowa

czOG - częściowa ochrona gatunkowa

Ł - gatunek łowny

W - gatunek objęty przepisami wędkarskimi

Kategoria zagrożeń :

Ex (lub `0') - gatunek wymarły,

CR - gatunek krytycznie zagrożony

E ( `lub `1' ) - gatunek wymierający,

EN - gatunek zagrożony

V , VU (lub `2') - gatunek narażony na wymarcie,

R, (lub `3') - gatunek rzadki,

NT - gatunek bliski zagrożenia

LC - gatunek mniejszej troski

I , DD, (lub `4') - gatunek o nieokreślonej przynależności (do grupy E,V lub R),

K - gatunek niedostatecznie poznany.

  • GĄBKI

L.p.

Nazwa gatunkowa

Czerwone Listy

Status ochronny w Polsce

Lokalizacja stanowiska

E

PL

PZ

M

B

1.

Eunapius fragilis

-

-

-

-

-

-

j. Sadowo, j. Orle Wielkie

2.

Spongilla lacustris

-

-

-

-

-

-

j. Sadowo, j. Gniewosz

  • PIJAWKI

L.p.

Nazwa gatunkowa

Czerwone Listy

Status ochronny w Polsce

Lokalizacja stanowiska

E

PL

PZ

M

B

1.

Hirudo medicinalis
pijawka lekarska

I

V

-

-

-

-

j. Sadówko, j. Piecnik, j. Nieradź II, Setnica, j. Hanki, j. Stacyjne.

STAWONOGI

Na terenie gminy Mirosławiec stwierdzono występowanie 160 gatunków z typu stawonogi. W tej liczbie 2 gatunki należą do gromady pajęczaki (1 gatunek objęty ochroną gatunkową). Pozostałe gatunki należą do gromady owady, spośród, której stwierdzono występowanie gatunków z rzędów: Jętki, Ważki, Sieciarki Chrząszcze, Motyle, Chruściki, Błonkówki i Muchówki.

  • PAJĘCZAKI

  • L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    Argyope bruennichi

    tygrzyk paskowany

    -

    -

    -

    5

    OG

    Łowicz Wałecki, Mirosławiec

    2.

    Dolomedes fimbriatus

    bagnik przybrzeżny

    -

    -

    -

    3

    3

    -

    UE 48

    • OWADY

    WAŻKI

    W trakcie prac zidentyfikowanych zostało 17 gatunków ważek, w tym 3 gatunki objęte ochroną gatunkową.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    Sympecma braueri
    straszka północna

    I

     -

     -

    1

    3

    OG

    Rez. Rosiczki Mirosławskie

    2.

    Leucorrhinia albifrons

    zalotka białoczelna

    I

    LC

     -

    1

    2

    OG

    Jez. NIeradź II, jez. Sadowo, Sadówko, jez. Łowickie

    3.

    Leucorrhinia caudalis

    zalotka spłaszczona

    I

    NT

     -

    0

    1

    OG

    Rez. Rosiczki Mirosławskie, UE - 48, UE - VI.

    SIECIARKI

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    Myrmeleon formicarius mrówkolew plamkoskrzydły

    K

    -

    -

    -

    -

    -

    Hanki, k/ jeziora Wuknik.

    CHRZĄSZCZE

    W trakcie inwentaryzacji stwierdzono występowanie 79 gatunków chrząszczy, z tej liczby 11 gatunków podlega ochronie gatunkowej.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    Calosoma inquisitor

    tęcznik mniejszy

    -

    -

    -

    3

    2

    OG

    Na północ od wsi Orle, Toporzyk, oddz. 123, 234.

    2.

    Calosoma sycophanta

    tęcznik liszkarz

    V

    NT

    -

    1

    1

    OG

    Oddz. 233, przy jez. Sadowo.

    3.

    Carabus arcensis

    biegacz leśny

    -

    -

    -

    4

    4

    OG

    Oddz. 234, UE - 80, 81.

    4.

    Carabus auronitens

    biegacz zielonozłoty

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Oddz. 122, 233, 19, 72.

    5.

    Carabus cancellatus

    biegacz wręgaty

    -

    -

    -

    3

    -

    OG

    Przy jez. Orle na zachód, oddz. 20.

    6.

    Carabus coriaceus

    biegacz skórzasty

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Oddz. 192, 200, przy Próchnowie, jez. Orle na zachód.

    7.

    Carabus granulatus

    biegacz granulowany

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Oddz. 192, 194.

    8.

    Carabus hortensis

    biegacz ogrodowy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Oddz. 221.

    9.

    Carabus nemoralis

    biegacz gajowy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Oddz. 200, rez. W. Bytyń.

    10.

    Carabus violaceus

    biegacz fioletowy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Oddz. 200.

    11.

    Dorcus parallelipipedus

    ciołek

    -

    VU

    -

    -

    -

    -

    Na północ od Orle-oddz. 19, 72, 73.

    12.

    Ergaster faber

    borodziej próchnik

    -

    VU

    -

    -

    -

    OG

    okolice jez. Orle na zachód, Pogorzalskie.

    13.

    Lytta vesicatoria

    -

    VU

    -

    -

    -

    -

    Oddz. 19, 3.

    MOTYLE

    Na terenie gminy Mirosławiec stwierdzono występowanie 51 gatunków motyli, z tej liczby 11 gatunków objętych ochroną gatunkową, 4 gatunki należą do grupy gatunków wymierających, 4 gatunki do grupy gatunków zagrożonych i 2 gatunki do grupy mniejszej troski.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    Apatura ilia

    mieniak strużnik

    -

    LC

    -

    1

    3

    OG

    Setnica.

    2.

    Apatura iris

    mieniak tęczowy

    -

    LC

    -

    3

    -

    OG

    Setnica.

    3.

    Colias palaeno

    szlaczkoń torfowiec

    -

    EN

    -

    0

    -

    OG

    Rosiczki Mirosławskie.

    4.

    Eriogaster catax

    barczatka kataks

    -

    V

    -

    -

    -

    OG

    Orle.

    5.

    Euphydryas aurina

    przeplatka aurynia

    -

    EN

    -

    -

    -

    OG

    Łowicz Wałecki, jez. Kople.

    6.

    Euphydryas maturna

    przeplatka maturna

    E

    NT

    -

    -

    -

    OG

    Łowicz Wałecki.

    7.

    Iphiclides podarilius

    paź żeglarz

    -

    E

    VU

    2

    1

    OG

    Łowicz Wałecki.

    8.

    Lycaena helle

    czerwończyk fioletek

    -

    V

    -

    0

    0

    OG

    Setnica.

    9.

    Maculinea alcon

    modraszek alkon

    V

    VU

    -

    1

    0

    OG

    Mirosławiec, Bronikowo.

    10.

    Maculinea arion

    modraszek arion

    V

    EN

    -

    0

    0

    OG

    jez. Kople, Łowicz Wał.

    11.

    Papilio machaon

    paż królowej

    -

    V

    -

    3

    -

    OG

    jez. Kople, Toporzyk, Setnica.

    TRZMIELE

    W roku 2003 na terenie gminy Mirosławiec stwierdzono występowanie 12 gatunków trzmieli w tym 3 gatunki są w Polsce gatunkami zagrożonymi.

    Gatunki trzmieli identyfikowane były na podstawie cech zwartych w opracowaniach kluczowych i atlasowych t.j.: J. Banaszak „Trzmiele Polski” WSP Bydgoszcz 1993, A. Nowosad „Owady”; w: „Zwierzęta chronione w Polsce” , F.B.E. Poznań 1994.

    Wszystkie gatunki oznaczone były na podstawie okazów zbieranych w terenie . Nie gromadzono materiału okazowego.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    Bombus confusus

    trzmiel wielkooki

    -

    V

    -

    -

    1

    OG

    Łowicz Wałecki, Sadowo, Hanki Kol.

    2.

    Bombus terrestris

    trzmiel ziemny

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Bronikowo.

    3.

    Bombus lucorum

    trzmiel gajowy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Bronikowo, Próchnowo.

    4.

    Bombus hypnorum

    trzmiel drzewny

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Toporzyk, Jabłonowo, Orle.

    5.

    Bombus pratorum

    trzmiel leśny

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Orle, Jez. Orle Wielkie, Mirosławiec, Hanki.

    6.

    Bombus lapidarius

    trzmiel kamiennik

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Jabłonkowo, j. Kople, Piecnik.

    7.

    Bombus hortorum

    trzmiel ogrodowy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Łowicz Wał., Toporzyk.

    8.

    Bombus subterraneus

    trzmiel paskowany

    -

    V

    -

    -

    2

    OG

    Łowicz, jez. Kople, Jadwiżyn, Bronikowo.

    9.

    Bombus sylvarum

    trzmiel rudoszary

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Kierpnik, Bronikowo, Łowicz.

    10.

    Bombus ruderarius

    trzmiel rudonogi

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Bronikowo, kepy na południe od próchnowa.

    11.

    Bombus humilis

    trzmiel zmienny

    -

    V

    -

    -

    -

    OG

    Łowicz Wał., Setnica, Toporzyk, UE - 55.

    12.

    Bombus pascuorum

    trzmiel rudy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Łowicz Wałecki.

    • MIĘCZAKI

    MAŁŻE I ŚLIMAKI

    Na terenie gminy Mirosławiec w czasie inwentaryzacji stwierdzono występowanie 10 gatunków mięczaków. Cztery gatunki podlegają ochronie gatunkowej, 4 są uznane za zagrożone, 1 za rzadki.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    Anodonta cygnea

    szczeżuja wielka

    -

    E

    -

    3

    3

    OG

    Jezioro Wielki Bytyń, Drzewoszewo, Orle Wielkie, Kople, Babkowo, Głębokie.

    2.

    Sphaerium corneum

    kulkówka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Kosiakowo.

    3.

    Sphaerium rivicola

    kulkówka

    -

    V

    -

    1

    2

    OG

    Kosiakowo.

    4.

    Pisidium amnicum

    groszkówka

    -

    V

    -

    2

    3

    -

    Korytnica k/Kosiakowa.

    5.

    Pisidium obtusale

    groszówka

    -

    VU

    -

    4

    -

    Korytnica k/Kosiakowa.

    6.

    Helix pomatia

    ślimak winniczek

    R

    R

    O

    -

    -

    czOG

    W parkach, sadach i wilgotnych zaroślach na terenie całej gminy - rzadki.

    2.2. Kręgowce

    Na podstawie zebranych w terenie danych oraz informacji uzyskanych z różnych źródeł (piśmiennictwo, wywiady z leśnikami i myśliwymi) podjęto próbę oceny rozmieszczenia i liczebności ważniejszych gatunków zwierząt kręgowych w gminie Mirosławiec. Ta część opracowania dotyczy zagadnień:

    • rozmieszczenie i liczebność ważniejszych lęgowych gatunków płazów, gadów i ptaków na tle wyróżnionych powierzchni;

    • wykaz gatunków zwierząt kręgowych stwierdzonych i potencjalnie występujących w gminie Mirosławiec wraz z podaniem ich stopnia zagrożenia, zgodnie z różnymi czerwonymi listami;

    • wielkość populacji zwierzyny łownej.

    • Europejskiej czerwonej liście zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej (pod red. Wajdy i Żuka),

    • Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (pod red Głowacińskiego 1992),

    • Czerwonej liście gatunków Pomorza Szczecińskiego (Zyska i in., 1996),

    • Czerwonej liście zwierząt Brandenburgii,

    • Czerwonej liście zwierząt Meklemburgii - Przedpomorza,

    • Dyrektywie Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory,

    • Dyrektywie Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków,

    • Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001 r. w sprawie gatunkowej ochrony zwierząt.

    [Zgodnie z Art. 157 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r., gatunki chronione podano za Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. (Dz. U. Nr 130/01, poz. 1232). Dotychczas przepisy wykonawcze do wyżej wymienionej ustawy nie zostały wydane.]

    Liczebność poszczególnych gatunków potraktowano jako liczbę stanowisk, na których zarejestrowano występowanie badanych zwierząt.

    W ANEKSIE podano wykaz gatunków zwierząt stwierdzonych na terenie gminy w trakcie inwentaryzacji przyrodniczej gminy oraz podawane przez innych autorów.

    Szczegółowo opisywane jest występowanie gatunków rzadkich i zagrożonych, gatunki pospolite umieszczono jedynie na listach zbiorczych.

    2.2.1. Ichtiofauna

    W trakcie prac terenowych stwierdzono występowanie w granicach gminy 29 gatunków ryb i 1 gatunek minoga. Spośród nich 1 gatunek minoga i 6 gatunków ryb objętych jest ochroną gatunkową, 10 gatunków ryb objętych jest ochroną (okres, wymiar) w ramach przepisów wędkarskich.

    Informacje dotyczące ichtiofauny pochodzą z obserwacji i połowów kontrolnych własnych, stwierdzanych połowów wędkarskich, wywiadu z wędkarzami i rybakami oraz informacji literaturowych (prasa lokalna, branżowa etc.).

    Tabela III-1. Wykaz i charakterystyka występowania gatunków ichtiofauny stwierdzonych w gminie Mirosławiec

    Ponadto zastosowano oznaczenia do tabel:

    E - Europejska Czerwona lista zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej, (pod red. Wajdy i Żuka),

    PL - Lista roślin zagrożonych w Polsce (Zarzycki, Wojewoda, Heinrich 1992),

    PZ - Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zach. i Wielkopolski (Żukowski, Jackowiak, 1995),

    M - Czerwonej liście zwierząt Meklemburgii - Przedpomorza,

    B - Czerwonej liście zwierząt Brandenburgii,

    Status prawny:

    OG - ochrona gatunkowa

    czOG - częściowa ochrona gatunkowa

    Ł - gatunek łowny

    W - gatunek objęty przepisami wędkarskimi

    Kategoria zagrożeń :

    Ex (lub `0') - gatunek wymarły,

    CR - gatunek krytycznie zagrożony

    E ( `lub `1' ) - gatunek wymierający,

    EN - gatunek zagrożony

    V , VU (lub `2') - gatunek narażony na wymarcie,

    R, (lub `3') - gatunek rzadki,

    NT - gatunek bliski zagrożenia

    LC - gatunek mniejszej troski

    I , DD, (lub `4') - gatunek o nieokreślonej przynależności (do grupy E,V lub R),

    K - gatunek niedostatecznie poznany.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    KRĄGŁOUSTE

    1.

    Lampetra planeri

    minóg strumieniowy

    -

    V

    1

    3

    2

    OG

    Korytnica poniżej Polne, Piławka w dół od Pile.

    RYBY

    2.

    Salmo trutta m. fario

    pstrąg potokowy

    -

    -

    2

    3

    2

    W

    Korytnica od Mirosławca, Piławka.

    3.

    Coregonus albula

    sielawa

    -

    -

    2

    3

    2

    W

    jezioro Wielki Bytyń.

    4.

    Leuciscus cephalus

    kleń

    -

    -

    3

    4

    2

    W

    Piławka.

    5.

    Alburnoides bipunctatus

    piekielnica

    -

    -

    ?

    -

    -

    OG

    Piławka.

    6.

    Leucaspius delineatus słonecznica (owsianka)

    -

    -

    ?

    -

    2

    czOG

    Piławka.

    7.

    Rhodeus sericeus

    różanka (siekierka)

    -

    -

    ?

    3

    1

    OG

    Piławka, jezioro Nieradź.

    8.

    Neomacheilus barbatulus

    śliz

    -

    -

    ?

    -

    2

    OG

    jezioro Stacyjne.

    9.

    Cobitis taenia

    koza (kózka)

    -

    -

    ?

    3

    2

    OG

    jez. Stacyjne, Nieradź, Korytnica, Piławka

    10.

    Misgurnus fossilis

    piskorz

    -

    -

    ?

    3

    2

    OG

    jez. Stacyjne, Nieradź, Korytnica, Piławka, UE-32

    2.2.2. Płazy

    Płazy są idealnymi indykatorami walorów środowiska oraz doskonałym wskaźnikiem jego zanieczyszczenia - stanowią wskaźnik stopnia bioróżnorodności badanego obszaru oraz stanu zachowania i skażenia środowiska. Uwarunkowane jest to szczególnymi właściwościami fizjologicznymi płazów - przepuszczalnością skóry oraz amfibiotycznym trybem życia. Jednocześnie są najbardziej zagrożoną wyginięciem grupą kręgowców.

    W gminie Mirosławiec wykazano stałą obecność 13 gatunków płazów spośród 18 występujących w Polsce. Wszystkie wykazane gatunki znajdują się pod prawną ochroną gatunkową, 7 zaliczonych zostało do gatunków rzadkich, a 3 do zagrożonych wyginięciem.

    Tabela III-2. Wykaz i charakterystyka występowania gatunków płazów stwierdzonych w gminie Mirosławiec.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    traszka grzebieniasta

    -

    NT

    2

    2

    2

    OG

    Większe zb. wodne, UE-22, UE-25.

    2.

    traszka zwyczajna

    -

    -

    2

    3

    -

    OG

    Większe zb. wodne, UE-25.

    3.

    kumak nizinny

    -

    DD

    3

    2

    1

    OG

    Stwierdzany w pobliżu wszystkich jezior, UE-5, UE-7, UE-22, UE-25, UE-47, UE-52, UE-102.

    4.

    grzebiuszka ziemna

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Na południe od Próchnowa, Hanki, Sadowo.

    5.

    ropucha szara

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Na terenie całej gminy.

    6.

    ropucha zielona

    -

    -

    2

    2

    2

    OG

    Pomiędzy Piecnikiem a jez. W. Bytyń.

    7.

    ropucha paskówka

    -

    -

    2

    2

    2

    OG

    Jedno stwierdzenie K. Toporzyka.

    8.

    rzekotka drzewna

    -

    -

    3

    3

    1

    OG

    W dolinach rzek i przy jeziorach, UE-11, UE-22, UE-36, UE-76, UE-79, UE-52, UE-96, UE-97, UE-102.

    9.

    żaba jeziorkowa

    -

    -

    3

    2

    2

    OG

    Pospolita na terenie całej gminy.

    10.

    żaba śmieszka

    -

    -

    3

    2

    2

    OG

    Pospolita na terenie całej gminy.

    11.

    żaba trawna

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Pospolita na terenie całej gminy.

    12.

    żaba moczarowa

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Pospolita na terenie całej gminy.

    13.

    żaba wodna

    -

    -

    3

    3

    -

    OG

    Pospolita na terenie całej gminy.

    2.2.3. Gady

    W trakcie inwentaryzacji gminy stwierdzono występowanie 5 gatunków gadów. Wszystkie są objęte ochroną gatunkową, 2 z nich to gatunki zagrożone wymarciem i wymierające w skali regionalnej i krajowej.

    Tabela III-3. Wykaz i charakterystyka występowania gatunków gadów stwierdzonych w gminie Mirosławiec.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    jaszczurka zwinka

    -

    -

    3

    2

    2

    OG

    Stwierdzana w bardziej nasłonecznionych miejscach wśród lasów, na nadrzecznych skarpach, terenach ruderalnych wsi w całej gminie, UE-11, UE-45, UE-47, UE-90, UE-76, UE-84.

    2.

    jaszczurka żyworodna

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Dol. Korytnicy, dol. Piławki, k/Orle, Toporzyka, Mirosławca, UE-47.

    3.

    padalec zwyczajny

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Stwierdzony w jez. Wielki Bytyń, Orle, Orle W.

    4.

    zaskroniec zwyczajny

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Spotykany w większych zbiornikach wodnych.

    5.

    żmija zygzakowata

    -

    -

    2

    2

    1

    OG

    Pojedyncze osobniki spotykane koło Piecnika, Toporzyka, jez. Orle Wielkie, UE-25.

    2.2.4. Ptaki

    W granicach gminy Mirosławiec stwierdzono występowanie 161 gatunków ptaków. W tej liczbie 114 zakwalifikowano jako gatunki lęgowe, 2 prawdopodobnie lęgowe oraz 45 jako przelotne lub zalatujące. Stwierdzono występowanie 10 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Są to:

    - lęgowe:

    • błotniak zbożowy,

    - prawdopodobnie lęgowe :

    • kania czarna,

    - zalatujące, przelotne:

    • batalion,

    • rybołów,

    • bielik,

    • kania ruda,

    • szlachar,

    • świstun,

    • rożeniec,

    • bąk

    Kategorie występowania ptaków

    Występowanie ptaków określane było w trzech następujących kategoriach: lęgowe, przelotne, zalatujące, zaś o przypisaniu konkretnego gatunku do którejś z kategorii decydowały poniższe kryteria:

    Lęgowe: dla których znalezione zostały zajęte gniazda, obserwowano ptaki budujące gniazdo, obserwowano ptaki z pokarmem, karmiące młode nielotne lub przebywające w rewirze z młodym lub zajmujące i broniące rewir, tokujące lub kopulujące czy wielokrotna obserwacja w tym samym miejscu ptaka śpiewającego (a więc kategorie „gniazdowanie pewne” i „gniazdowanie prawdopodobne”;

    Przelotne - gatunki, które obserwowane były regularnie na terenie gminy w okresie migracji;

    Zalatujące - gatunki obserwowane na terenie gminy a nielęgowe, których obserwacje były związane z położeniem w niedalekim sąsiedztwie miejsc lęgowych.

    (Kategorie przyjęte za opracowaniem Instrukcja zbierania materiałów do Atlasu Ornitologicznego).

    Tabela III-4. Najcenniejsze gatunki ornitofauny w gminie Mirosławiec wykazane podczas inwentaryzacji w sezonie 2002/2003.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    bąk

    -

    V

    2

    2

    1

    OG

    Przelotny.

    2.

    bocian biały

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Lęgowy - 8 par na terenie zurbanizowanym.

    3.

    bocian czarny

    -

    R

    2

    1

    1

    OG, OS

    Przelotny.

    4.

    bielaczek

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Przelotny.

    5.

    bielik

    R

    R

    3

    2

    1

    OG, OS

    Zalatujący - lęgowy przy granicy gminy tereny łowieckie.

    6.

    białorzytka

    -

    -

    2

    3

    3

    OG

    Lęgowa - Toporzyk, Łowicz Wał.

    7.

    błotniak łąkowy

    -

    V

    2

    1

    1

    OG

    Przelotny, w sez. 2003 jeden ptak koczujący w ok. Piecnika.

    8.

    błotniak stawowy

    -

    -

    3

    3

    -

    OG

    Lęgowy jezioro Łowickie, Sadowo.

    9.

    błotniak zbożowy

    -

    V

    2

    1

    1

    OG

    Lęgowy - ok. Piecnika.

    10.

    batalion

    -

    V

    1

    1

    1

    OG

    Przelotny.

    11.

    brodziec samotny

    -

    -

    3

    4

    2

    OG

    Lęgowy - nad jeziorem Drzewoszewo, UE-43.

    12.

    brodziec piskliwy

    -

    -

    3

    1

    2

    OG

    Lęgowy - Drzewoszewo, rz. Piławka.

    13.

    brzegówka

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Lęgowa - Próchnowo, Kalinówka, Mirosławiec.

    14.

    brzęczka

    -

    -

    2

    3

    3

    OG

    Lęgowa - jezioro Łowickie (1 para).

    15.

    cyranka

    -

    -

    2

    2

    2

    OG

    Lęgowa, UE-47.

    16.

    czajka

    -

    -

    3

    -

    3

    OG

    Lęgowy, na wschód od Jabłonowa.

    17.

    czyż

    -

    -

    -

    -

    4

    OG

    lęgowy - koło Piecnika, Pilowa.

    18.

    dzięcioł zielonosiwy

    -

    -

    0-1

    -

    1

    OG

    Lęgowy - Piecnik, Łowicz Wałecki, UE-24.

    19.

    dzięcioł zielony

    -

    -

    3

    3

    -

    OG

    Lęgowy, na południe od wsi Lubno.

    20.

    dzięcioł czarny

    -

    -

    3

    -

    -

    OG

    Lęgowy - stwierdzono około 20 terytorialnych par, UE-22.

    21.

    dzięcioł duży

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    22.

    dzięcioł średni

    -

    -

    2

    3

    3

    OG

    Lęgowy - stwierdzone 2 pary k. Piecnika i Setnicy, UE-52.

    23.

    dzięciołek

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    24.

    dzierlatka

    -

    -

    2

    -

    3

    OG

    Lęgowa - koło jeziora Kosiakowo, Łowicza Wał., Mirosławiec, Piecnik.

    25.

    derkacz

    R

    -

    3

    1

    1

    OG

    Lęgowy k. Jadwiżyna i Piecnika, Hanek, Łowicza Wałeckiego - około 6-7 odzywających się ptaków i Mirosławca, UE-103.

    26.

    dymówka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    27.

    drozd śpiewak

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy - pospolity.

    28.

    droździk

    -

    -

    -

    -

    1

    OG

    Przelotny

    29.

    dziwonia

    -

    -

    3

    4

    4

    OG

    Lęgowa - Kierpnik, jezioro Orle Wielki, Drzewoszewo, dolina Piławki, UE-II (Piecnik), UE-25, UE-95.

    30.

    dzwoniec

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy - Setnica, Drzewoszewo, Próchnowo, Orle.

    31.

    dzierzba gąsiorek

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Lęgowa - Łowicz Wał., Kierpnik, Mirosławiec, Piecnik, Setnica, Sadowo, Piecnik, jez. Kosiakowo, Jadwiżyn, Jabłonkowo Drzewoszewo, j. Kople.

    32.

    dzierzba srokosz

    -

    -

    2

    2

    2

    OG

    Lęgowa - jez. Kosiakowo, Łowicz Wałecki, Piecnik.

    33.

    gągoł

    -

    R

    3

    3

    3

    OG

    Lęgowy - stwierdzony na 4 jeziorach, UE-22, UE-77.

    34.

    gołąb siniak

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Lęgowy - około 5-6 stwierdzonych par, UE-24.

    35.

    gil

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    36.

    gawron

    -

    -

    3

    3

    3

    czOG

    Przelotny.

    37.

    grubodziób

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, UE-5.

    38.

    jastrząb gołębiarz

    -

    -

    3

    3

    -

    OG

    Lęgowy, UE-35.

    39.

    jemiołuszka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Przelotny.

    40.

    jerzyk

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy - Mirosławiec.

    41.

    kania czarna

    -

    -

    2

    3

    3

    OG, OS

    Lęgowy, przy jeziorze Drzewoszewskim na wschód.

    42.

    kania rdzawa

    K

    O

    3

    3

    3

    OG, OS

    Zalatujący.

    43.

    kapturka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    44.

    kawka

    -

    -

    -

    3

    3

    OG

    Lęgowa.

    45.

    kobuz

    -

    -

    2

    2

    2

    OG

    Lęgowy na południe od Setnicy.

    46.

    krogulec

    -

    -

    2

    3

    2

    OG

    Lęgowy, UE-35.

    47.

    kormoran (czarny)

    -

    O

    2

    -

    -

    czOG

    Przelotny.

    48.

    kszyk

    -

    -

    2

    2

    2

    OG

    Lęgowy, UE-11, UE-8, UE-25, UE-IV, UE-63, UE-76, UE-63, UE-76, UE-77.

    49.

    kos

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    50.

    kowalik

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    51.

    kwiczoł

    -

    -

    -

    4

    -

    OG

    lęgowy, UE-3.

    52.

    krakwa

    -

    -

    3

    4

    OG

    lęgowy, UE-11, UE-96.

    53.

    kropiatka

    -

    V

    2

    2

    2

    OG

    lęgowa - UE - IV, UE - 25 i przy jez. Orle Wielkie.

    54.

    krętogłów

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Lęgowy - koło Orle.

    55.

    kruk

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy - stwierdzone 3 pary, na wschód od jez. Drzewoszew.

    56.

    kokoszka wodna

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, UE-47.

    57.

    kopciuszek

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    58.

    kukułka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    59.

    kulczyk

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    60.

    krzyżodziób świerkowy

    -

    -

    -

    -

    1

    OG

    Lęgowy - oddz. 19 i 53-Nadl. Mirosławiec oraz 49 d Nadl. Wałcz, UE-35, UE-87

    61.

    lelek kozodój

    -

    -

    2

    2

    2

    OG

    Lęgowy, UE-8, UE-76.

    62.

    łabędź krzykliwy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Przelotny.

    63.

    łabędź niemy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Nieradź, Wielki Bytyń, Orle Wielkie, Pogorzalskie, Drzewoszewo, UE-25.

    64.

    łozówka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, UE-77.

    65.

    makolągwa

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    66.

    mazurek

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    67.

    mewa pospolita

    -

    -

    2

    1

    OG

    Przelotny.

    68.

    muchołówka mała

    -

    -

    3

    4

    4

    OG

    Lęgowa - przy jez. Wielki Bytyń, przy jez. Głębokim, na północ od Orle.

    69.

    muchołówka szara

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    70.

    muchołówka żałobna

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa, koło jeziora Pogorzalskie.

    71.

    mysikrólik

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    72.

    myszołów zwyczajny

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, na północ od wsi Korytnica.

    73.

    myszołów włochaty

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Przelotny.

    74.

    nur rdzawoszyi

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Przelotny.

    75.

    nurogęś

    -

    -

    2

    1

    1

    OG

    Lęgowy.

    76.

    oknówka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    77.

    orlik krzykliwy

    -

    R

    2

    1

    1

    OG, OS

    Przelotny.

    78.

    ortolan

    -

    -

    1

    2

    3

    OG

    Lęgowy - Toporzyk, Piecnik, Jadwiżyn, Kol. Kalinówka, Łowicz Wałecki

    79.

    perkoz dwuczuby

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Na wszystkich jeziorach, UE-77.

    80.

    perkozek

    -

    -

    3

    3

    -

    OG

    Łowicz Wał., Setnica, jez. Hanki, Nieradź, Sadowo Małe, UE-8, UE-22, UE-25, UE-57, UE-77.

    81.

    perkoz rdzawoszyi

    -

    -

    3

    4

    2

    OG

    K. Łowicza Wałeckiego, UE-88, UE-77.

    82.

    pliszka górska

    -

    -

    -

    -

    -

    -

    Lęgowa - Korytnica k. Polne i Piławka.

    83.

    pliszka siwa

    -

    -

    -

    -

    -

    -

    Lęgowa.

    84.

    pliszka żółta

    -

    -

    -

    -

    -

    -

    Lęgowa k. Piecnika i przy jez. Orle Wielkie.

    85.

    pluszcz

    -

    -

    -

    -

    1

    OG

    Zalatujący - Korytnica k. Polne.

    86.

    pleszka

    -

    -

    -

    -

    3

    OG

    Lęgowy.

    87.

    płaskonos

    -

    -

    3

    3

    4

    OG

    Przelotny.

    88.

    przepiórka

    -

    -

    3

    2

    2

    OG

    Lęgowy.

    89.

    płomykówka

    -

    -

    2

    2

    3

    OG

    Lęgowa - Łowicz Wałecki, Toporzyk, Hanki.

    90.

    puszczyk

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, UE-24, UE-48.

    91.

    pokrzywnica

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, UE-103.

    92.

    pokląskwa

    -

    -

    -

    3

    3

    OG

    Lęgowy, UE-77, UE-31.

    93.

    paszkot

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    94.

    pokrzewka jarzębata

    -

    -

    3

    3

    4

    OG

    Lęgowa - Piecnik, Łowicz Wałecki.

    95.

    piegża

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa - Łowicz Wałecki.

    96.

    pokrzewka cierniówka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    97.

    pokrzewka ogrodowa

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    98.

    pierwiosnek

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    99.

    piecuszek

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    100.

    pełzacz leśny

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    101.

    pełzacz ogrodowy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    102.

    potrzos

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, przy jez. Piecnik.

    103.

    potrzeszcz

    -

    -

    3

    3

    1

    OG

    Lęgowy k. Piecnika

    104.

    raniuszek

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, na północ od jez. Sadowskiego.

    105.

    rokitniczka

    -

    -

    3

    3

    OG

    Lęgowy, na północ od jez. Sadowskiego.

    106.

    rożeniec

    -

    V

    1

    1

    1

    OG

    Przelotny.

    107.

    rybitwa zwyczajna

    -

    -

    2

    3

    2

    OG

    Przelotny.

    108.

    rybołów

    -

    E

    1

    2

    2

    OG, OS

    Lęgowy przy granicy gminy

    109.

    rudzik

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    110.

    sikora bogatka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    111.

    sikora czubatka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    112.

    sikora czarnogłowa (czarnogłówka)

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    113.

    sikora modra

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    114.

    sikora sosnówka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    115.

    sikora uboga (szarytka)

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    116.

    słowik rdzawy

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, na południe od wsi Lubno koło Sadowa.

    117.

    słowik szary

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, UE-52, UE-98, UE-99, UE-77.

    118.

    sierpówka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    119.

    skowronek borowy (lerka)

    -

    -

    3

    -

    3

    OG

    Lęgowy - w lasach k. wsi Toporzyk, Sadowo, Orle.

    120.

    skowronek polny

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy - koło Sadowa, Hanek, Bronikowa, Toporzyka, Mirosławca, Piecnika.

    121.

    sowa uszata

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa, UE-7, UE-86, UE-60.

    122.

    strumieniówka

    -

    -

    3

    4

    4

    OG

    Lęgowy -jez. Orle Wielkie, UE-25.

    123.

    strzyżyk

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    124.

    sroka

    -

    -

    -

    -

    -

    czOG

    Lęgowa.

    125.

    świergotek polny

    -

    -

    2

    2

    2

    OG

    Lęgowy, koło wsi Kierpnik.

    126.

    świergotek drzewny

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, na północ od Płociczna.

    127.

    świergotek łąkowy

    -

    -

    -

    -

    3

    OG

    Lęgowy k. Jadwiżyna i Piecnika.

    128.

    świerszczak

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy nad jez. Łowickie.

    129.

    świstunka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    130.

    sójka

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    131.

    świstun

    -

    R

    1

    1

    -

    OG

    Przelotny.

    132.

    szlachar

    -

    R

    1

    3

    -

    OG

    Przelotny.

    133.

    szpak

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    134.

    szczygieł

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    135.

    trznadel

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, na północ od Mirosławca.

    136.

    trzcinniczek

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy, UE-77, jezioro Drzewoszew.

    137.

    trzciniak

    -

    -

    3

    3

    3

    OG

    Lęgowy, jez. Nieradz, jez. Wuknik.

    138.

    turkawka

    -

    -

    3

    3

    OG

    Lęgowa, przy PGR Setnica.

    139.

    trzmielojad

    -

    -

    2

    3

    3

    OG

    Lęgowy koło Sadowa.

    140.

    wilga

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa, UE-22, UE-104, przy jeziorze Betyń.

    141.

    wodnik

    -

    -

    3

    -

    -

    OG

    Lęgowy - na południe od Łowicza Wałeckiego, UE - IV, 25 przy jez. Orle W, jez. Nieradź II, UE-25, UE-77.

    142.

    wróbel

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy.

    143.

    wrona siwa

    -

    -

    -

    -

    -

    czOG

    Lęgowa.

    144.

    zaganiacz

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowy k. Pilów, UE-76.

    145.

    zimorodek

    -

    -

    3

    3

    2

    OG

    Lęgowy - nad jeziorem Wielki Bytyń, Drzewoszewo, Orłowo, w dolinie Korytnicy.

    146.

    zięba

    -

    -

    -

    -

    -

    OG

    Lęgowa.

    147.

    zniczek

    -

    -

    3

    4

    OG

    Lęgowy - na północ od Orle, UE-87.

    148.

    żuraw

    -

    -

    3

    3

    2

    OG

    Lęgowy - min.16 par, UE-86.

    2.2.5. Teriofauna

    W trakcie inwentaryzacji oraz na podstawie wcześniejszych obserwacji gatunków nie posiadających stałych ostoi na obszarze gminy Mirosławiec do fauny ssaków zaliczono 42 gatunki.

    Z tej liczby pod ochroną gatunkową znajduje się 17 gatunków, 13 gatunków jest objętych zapisami prawa łowieckiego.

    Wśród ww. gatunków ssaków znajduje się 6 gatunków nietoperzy, które zostały zidentyfikowane i oznaczone; niewątpliwie dalsze badania tej grupy mogą dostarczyć informacji o nowych gatunkach nie wykrytych w trakcie inwentaryzacji. Na podstawie obserwacji ilości nietoperzy i okresu korzystania ze schronienia udało się ustalić dwie małe kolonie lęgowe - na strychu kościołów w Łowiczu Wałeckim i Mirosławcu - karlika malutkiego. Były to ugrupowania kilkunastu osobników.

    Na terenie gminy nie znaleziono natomiast zimowisk nietoperzy co wynika z braku odpowiednich biotopów (bunkry) choć wobec gatunków zimujących w dziuplach drzew jest to możliwe (starodrzewie bukowe w oddz. 8, 10, 75, 74 w l-ctwie Orle i w oddz. 287, 339 w l-ctwie Betyń). W okresie jesiennych migracji nietoperze w granicach gminy są niewątpliwie częstszymi niż latem co wynika z przelotów do zimowiska w pobliskich Strzalinach.

    Tabela III-5. Przegląd wybranych gatunków ssaków stwierdzonych w gminie Mirosławiec.

    L.p.

    Nazwa gatunkowa

    Czerwone Listy

    Status ochronny w Polsce

    Lokalizacja stanowiska

    E

    PL

    PZ

    M

    B

    1.

    bóbr europejski

    -

    O

    2

    3

    1

    OG

    Występuje powszechnie na całym terenie gminy z wyjątkiem okolic jez. Orłowo, UE-88.

    2.

    borowiec wielki

    -

    -

    2

    3

    3

    OG

    W starych lasch k. jez. Orłowo, Drzewoszewo, W. Bytyń, Gniewosz, UE-24, UE-11.

    3.

    borsuk

    -

    -

    -

    -

    -

    Ł

    Rzadki.

    4.

    daniel

    -

    -

    -

    -

    -

    Ł

    Gatunek występujący na całym obszarze gminy - lokalnie.

    5.

    gacek wielkouch

    I

     -

    2

    4

    3

    OG

    Obserwowany w -Mirosławcu, Jabłonowo.

    6.

    gronostaj

     -

     -

    3

     

    4

    OG

    2 obserwacje k. Piecnika i Mirosławca.

    7.

    jeleń europejski

    -

    -

    -

    -

    -

    Ł

    Gatunek występujący powszechnie.

    8.

    jeż zachodni

    -

    -

    3

    3

    4

    OG

    Pospolity.

    9.

    karlik malutki

     -

     -

    2

    4

    4

    OG

    Mirosławiec-kościół, Piecnik, Łowicz W. -kościół, Hanki-kościół, Próchnowo-kościół w trzech ostatnich na strychach utrzymywały się niewielkie kolonie lęgowe, UE-4.

    10.

    kret europejski

     -

     -

    -

     -

    4

    czOG

    Pospolity.

    11.

    łasica

     -

     -

    3

    3

    3

    OG

    Obserwowana k. Łowicza Wał., Orle, Mirosławca, Bronikowa i Piecnika.

    12.

    mroczek posrebrzany

     -

    R

    1

    1

    1

    OG

    Mirosławiec, Piecnik, jez. Orle W., jezioro Kople.

    13.

    mroczek późny

     -

     -

    2

    3

    3

    OG

    Jez. Kople, Drzewoszewo.

    14.

    nocek rudy

     -

    2

    4

    4

    OG

    Mirosławiec-gorzelnia.

    15.

    sarna

    -

    -

    -

    -

    -

    Ł

    Gatunek występujący powszechnie.

    16.

    wiewiórka

     -

    3

    4

     

    OG

    W lasach pospolita.

    17.

    wilk

    V

    R

    1

    0

    0

    OG

    Bardzo rzadki - wyłącznie osobniki przechodnie-migrujące na zachód - udokumentowane obserwacje z lat 70-tych. Lasy w okolicach Mirosławca są ważnym szlakiem migracyjnym łączącym m. in. populacje z P. Drawskiej z populacjami ze wschodniej Polski. W lutym 2003 r ślady min. 1 wilka znaleziono w okolicy jez. Pogorzalskiego.

    18.

    wydra

    V

    R

    2

    2

    1

    OG

    Spotykana nad większymi jeziorami oraz w dol. Piławki i Korytnicy.

    19.

    zając szarak

    -

    -

    -

    -

    -

    Ł

    Nieliczny.

    20.

    żubr

    V

    O

    1

    0

    0

    OG

    Restytucja gatunku z lat 80-tych w zachodniej części gminy-dwa stada-łącznie-24-29 osobników.

    Wolnościowe stado żubra czystej linii białowieskiej

    Stado powstało z osobników przewiezionych ze stada białowieskiego i wypuszczonych na wolność na terenie Nadleśnictwa Wałcz . Początkowo (od lutego do sierpnia 1980r) do przez 5 miesięcy przebywały w ogrodzonym fragmencie lasu o powierzchni 50,7 ha. Od 4 sierpnia 1980 zwierzęta zostały wypuszczone na wolność. Aktualnie żubry tworzą dwa stada - jedno na terenie Nadleśnictwa Mirosławiec, drugie na terenie Nadleśnictwa Wałcz o łącznym stanie 24-29 osobników. Stada pomimo rozdzielnego obszaru bytowania komunikują się ze sobą trasą nad jez. Wielki Bytyń. Stado bytujące na terenie obrębu Nieradź jako główna ostoję wykorzystuje lasy i pola po południowej stronie drogi nr 10. zaś migracje w okolice wsi Toporzyk są rzadkie i wywoływane głównie penetracją ostoii przez człowieka. W roku 2003 stado `Mirosławieckie' liczyło 15 sztuk. Ponadto w tym samym terenie 1 dorosły i 1 młody byk utrzymywały się osobno poza stadem. W sierpniu 2003 r znaleziono padłą krowę na polach k. Próchnowa.

    3. Występowanie gatunków łownych będących przedmiotem pozyskania

    Obszar gminy Mirosławiec jest bogaty w gatunki będące obiektem zainteresowania myśliwych. Decyduje o tym zasobna baza żerowa jaką są lasy z dużym udziałem roślin runa i młodego pokolenia w tym gatunków iglastych, mozaika siedlisk, łatwy dostęp do wody (jeziora), sąsiedztwo pól uprawnych i ugorów, występowanie śródleśnych łąk (w części południowej gminy).

    Według zestawień 7 kół łowieckich (7 obwodów położonych w granicach gminy w tym 5 nadzorowanych przez Nadleśnictwo Mirosławiec) dzierżawiących grunty na terenie gminy Mirosławiec w dniu 31.03.2003 r przebywały tam następujące ilości zwierząt łownych :

    L.p

    Gatunek

    Stan na 01.03.2003 (szt.)

    1.

    Jeleń

    565

    2.

    Sarna

    15511

    3.

    Dzik

    300

    4.

    Daniel

    27

    Inne gatunki

    5.

    Lis

    270

    6.

    Jenot

    -

    7.

    Borsuk

    36

    8.

    PIżmak

    115

    9.

    Zając

    130

    10.

    Kuropatwa

    70

    11.

    Kuny

    75

    12.

    Tchórz

    50

    13.

    Słonka

    2

    14.

    Łyska

    2

    Powyższe dane pochodzą z Kół Łowieckich i są zestawiane w oparciu o zrealizowany plan odstrzałów, zimowe obserwacje i liczenia zwierząt etc.. Z matematycznej analizy planów (wielkość zrealizowanych odstrzałów a plan przyrostu) z kilku poprzednich lat w odniesieniu do jelenia wynika, że stado podstawowe jelenia zostało powinno być całkowicie zredukowane kilka lat temu (wykonanie planu ponad roczny przyrost). Nawet uwzględniając efekt dużych zdolności lokomotorycznych tego gatunku, „wypychania” części osobników poza terytoria chmar czy bardziej oszczędnej gospodarki łowieckiej w sąsiednich kołach (co nie miało miejsca) etc. trudno przyjąć do wiadomości, że jelenie w granicach gminy pochodzą z sąsiednich terenów. Dowodzi to z jednej strony małej wiarygodności podawanych ilości zwierzyny, a z drugiej konieczności prowadzenia wielkoobszarowej - regionalnej polityki gospodarowania zwierzyną, która jak to ma miejsce u jelenia nie zawsze respektuje granice administracyjne, w tym szczególnie takie jak granice obwodów łowieckich. Podobna sytuacja dotyczy innych gatunków z dużo mniejszym błędem np. dla daniela, który jest bardziej przywiązany do miejsca i łatwiej „policzalny”.

    Dane dotyczące tzw. zwierzyny drobnej w powiązaniu z planem odstrzału - np. słonki i łyski (wykazana ilość mogła mieć faktyczne przełożenie na ilość osobników w czasie jeszcze trwającej zimy) wskazywać mogą na brak właściwego rozeznania sytuacji w terenie.

    Z kolei analiza stanu odnowień leśnych, rozmiaru szkód w gruntach rolnych (aktualnie skoncentrowanych w południowo wschodniej części gminy) oraz stanu jakościowo-zdrowotnego zwierzyny (gatunków eksploatowanych łowiecko) pozwala stwierdzić, że gospodarka łowiecka nie jest prowadzona w sposób krótkowzroczny i drapieżny. Ścisła współpraca Kół Łowieckich z Nadleśnictwem często pozwala na realizowanie wspólnie ukierunkowanych działań, bez konieczności ponoszenia niepotrzebnych strat nakładów i pracy. Słabą stroną wydaje się być wykorzystanie możliwości `naturalnych' na utrzymanie `wysokich' stanów zwierzyny. Koła nie wykorzystują szansy na ratowanie zanikających biotopów żerowiskowych (śródleśne bądź `przyleśne' łąki i pastwiska), jednocześnie prowadząc intensywne dokarmienie wewnątrz kompleksu leśnego.

    4. Zagrożenia fauny gminy Mirosławiec

    Zagrożenia natury antropogenicznej:

    1. zabudowa krajobrazu i zmniejszanie się dostępnego areału biotopów w efekcie stopniowego rozwoju osiedli (aktualnie stosunkowo mały, lecz w niektórych miejscach może dochodzić do konfliktów z zabudową już istniejącą np. działalność bobrów na Płocicznej w rejonie Jadwiżyna, rozbudowa w okolicach atrakcyjnych turystycznie m.in. nad Wielkim Bytyniem);

    2. wzrost natężenia ruchu drogowego i związana z tym planowana modernizacja drogi nr 10 do parametrów drogi ekspresowej co wiąże się z utrwaleniem bariery przecinającej cały obszar gminy;

    3. nie uwzględnianie w inwestycjach liniowych zagadnień ochrony fauny we właściwym zakresie - brak przejść i przepustów, nieuregulowane kwestie wód opadowych i ich spływu z korony drogi w powiązaniu ze skażeniami wód i gruntu stąd wynikających;

    4. intensyfikacja gospodarki rolnej: scalanie gruntów i tworzenie wielkoobszarowych monokultur, wysoki stopień chemizacji i mechanizacji uprawy (np. w okolicach Próchnowa);

    5. intensyfikacja gospodarki leśnej - zanik mikrosiedlisk, utrzymywanie szablonowych zasad hodowlano-ochronnych;

    6. utrzymywanie leśnych zbiorowisk zastępczych: mało intensywne prowadzenie przebudowy, dalsze popieranie gatunków iglastych na siedliskach lasów i lasów mieszanych, utrzymywanie neo i antropoifitów;

    7. wielkopowierzchniowe zalesianie gruntów nieleśnych;

    8. renowacje i budowa nowych systemów melioracyjnych powodujące pogłębianie przesuszenia dużych obszarów (zanik małych zbiorników wodnych, lokalnych podmokłości terenów etc.);

    9. zabudowa nurtu cieków: tworzenie przeszkód na drodze wędrówki ryb, zwiększanie odpływu wody i erozyjnego działania cieku;

    10. prowadzenie niejednorodnej polityki wobec stada podstawowego, różnorodność zasięgów kół, brak wspólnego inwentaryzowania zwierzyny;

    11. kłusownictwo rybackie, wędkarskie i łowieckie.

    Zagrożenia wynikające z przemian naturalnych:

      1. zanik biotopów seminaturalnych (ekstensywnie użytkowanych łąk, pastwisk, murawek, skarp) w efekcie naturalnej wtórnej sukcesji roślinnej;

      2. wnikanie gatunków obcych rodzimej faunie: np. norka amerykańska, jenot do zoocenoz;

      3. wzrost liczebności najbardziej ekspansywnych gatunków rodzimych np. lis, kruk;

      4. wzrost liczebności gatunków modelujących krajobraz: bobry i interakcje (najczęściej człowieka) przez to wywoływane.

    5. Podsumowanie

    Fauna gminy Mirosławiec nie jest wyróżniającą się pod względem bogactwa na tle innych gmin Pomorza Zachodniego. Wynika to głównie z dominującej roli w krajobrazie gminy stosunkowo młodych, silnie spinetyzowanych i mało złożonych pod względem struktury lasów. Szczególnie cenne są, więc położone wewnątrz kompleksu powierzchnie nieleśne - jeziora, łąki, torfowiska, które choć na ogół są biotopem gatunków pospolitych w Polsce to stanowią o lokalnym zwiększeniu bogactwa gatunkowego i różnorodności ekosystemu. Lasy decydują jednak również o istotnym łowieckim znaczeniu obszaru gminy, jako terenie z liczną populacją zwłaszcza jelenia.

    Na terenie gminy Mirosławiec występują 424 taksony zwierząt, z czego 173 należy do zwierząt bezkręgowych, a 251 gatunków do zwierząt kręgowych.

    Podczas inwentaryzacji wykazano 43 gatunków bezkręgowców chronionych, 42 gatunki znajdują się na czerwonych listach Polski, Niemiec i Europy.

    Z kręgowców ochroną gatunkową jest objętych 199 gatunków, w skład których wchodzą krągłouste, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki. Spośród gatunków objętych ochroną najliczniejsze są ptaki - 157 taksonów, 16 gatunków kręgowców znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, 7 gatunków jest na Europejskiej Czerwonej Liście Zwierząt. 224 stwierdzonych gatunków kręgowców znajduje się na listach i załącznikach konwencji ratyfikowanych przez Polskę. Stosunkowo bogata jest fauna płazów, w której dominowały kumaki i żaby brunatne.

    Jednak gmina nie jest obszarem ubogim w gatunki. Na szczególne podkreślenie należy fakt stałego przebywania właśnie tutaj wolnościowego stada żubrów rasy nizinnej. Stado jest przywiązane do okolic wioski Piecnik, gdzie często widywane jest na ugorowanych polach. Jest to (pomimo swojej uciążliwości) również atut gminy i niewątpliwie jedna z dużych atrakcji turystycznych.

    Najistotniejszym obszarem jest jezioro Wielki Bytyń. Jego znaczenie wynika nie tylko z powierzchni, ale głównie z bogactwa fauny. Występowanie gatunków ryb wymagających głębokich czystych wód - sielawa, tereny lęgowe nurogęsi, rewir łowiecki rybołowów i bielików, żyjące tutaj rodziny bobrów oraz wydry to najlepsze przykłady `faunistycznego bogactwa' tego jeziora.

    Z innych ważnych obszarów wymienić należy okolice wsi Hanki i Bronikowo gdzie w okresie migracji koncentrują się wielotysięczne stada żurawi (większość obszaru leży w gminie Człopa).


    102

Metadane - wyciąg z rejestru zmian

Akcja Osoba Data
Dodanie dokumentu: Wroński Robert 21-07-2005 09:20:30
Osoba, która wytworzyła informację lub odpowiada za treść informacji: Wroński Robert 21-07-2005
Ostatnia aktualizacja: Wroński Robert 21-07-2005 09:20:30