Rozdział 3


III. WALORYZACJA FAUNISTYCZNA

Fauna Pomorza Zachodniego w porównaniu z innymi rejonami Polski, na których działają od lat silne ośrodki naukowe, została słabo poznana. Niewiele jest prac o występowaniu i rozmieszczeniu bezkręgowców, a spośród kręgowców jedynie ornitofauna jest stosunkowo dobrze opisana. Przeprowadzone prace terenowe podczas inwentaryzacji faunistycznej gminy Mirosławiec w 2002/2003 oraz analiza literatury, dostarczyły szereg konkretnych danych o występowaniu różnych gatunków zwierząt i pozwoliły wytypować najcenniejsze obszary faunistyczne, a także określić ich walory.

Największy nacisk położono na środowisko wodne i wodno-błotne, ponieważ zgodnie z obecnym stanem wiedzy, tereny tego typu są najciekawsze przyrodniczo, cechują się największą bioróżnorodnością, a jednocześnie są wrażliwe na degradację.

W Polsce ochroną gatunkową według Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2001r objętych jest blisko 500 gatunków zwierząt, z czego najwięcej gatunków to ptaki - 319 (ANEKS). Poza tym wiele gatunków zwierząt łownych podlega ochronie okresowej. Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem, ochroną objęto również zwierzęta uważane dotąd za pospolite w naszym kraju, np. ślimak winniczek, wszystkie gatunki płazów, niektóre gatunki pająków.

1. Dotychczasowy stan wiedzy o faunie gminy

Inwentaryzacja fauny gminy Mirosławiec wykonana została w oparciu o wytyczne sporządzania inwentaryzacji fauny przekazane przez Biuro Konserwacji Przyrody jak również wskazówki i zasady zawarte w publikacjach (Kozłowski 1997, Pawlaczyk, Jermaczek 1997).

Fauna gminy ani żadna z grup systematycznych fauny, nie posiada dotychczas kompleksowego opracowania. Materiały historyczne dotyczące fauny gminy Mirosławiec stanowią jedynie niewielkie fragmenty w opracowaniach dotyczących większego obszaru - np. rozlegle pojmowanego Pojezierza Wałeckiego czy Wielkopolski, zaś w dostępnych pozycjach wzmianki albo dotyczą całego Pomorza albo ze względu na ogólnikowość czy niedokładną lokalizację danych nie mogą służyć za informacje źródłowe. Pewne dane mogące pochodzić lub pochodzące z terenu gminy zawarte są w opracowaniach przeglądowych np. Juszczyka (1987) dotyczącej płazów i gadów, Bednorza (2000), Kupczyka (1997) dotyczących ptaków oraz Pucka i Raczyńskiego (1983) dotyczącej ssaków czy Brylińskiej (2000) dotyczącej ryb.

2. Wyniki inwentaryzacji wybranych grup fauny

Na skład fauny gminy Tychowo niewątpliwie wpływ ma wiele czynników, m.in.:

Obiektem szczegółowej inwentaryzacji faunistycznej były kręgowce, wśród których za wiodące dla oceny zasobów fauny przyjęto ryby, płazy, gady i ptaki. Pozostałe gromady kręgowców i bezkręgowców w procedurze waloryzacji uznano za uzupełniające.

Do fauny gminy Mirosławiec zaliczono gatunki stwierdzone w trakcie lustracji terenowych oraz gatunki, których stanowiska z terenu gminy podawane były w dostępnej literaturze i wiarygodnych dokumentach (publikacje, opracowania, inne).

W trakcie prac inwentaryzacji fauny na terenie gminy stwierdzono występowanie 424 gatunków z następujących grupy systematycznych:

Grupa systematyczna

Liczba stwierdzonych gatunków (w tym objętych ochroną)

Gąbki

2 (0)

Pijawki

Hirudinea

1 (1)

Pajęczaki

Arachnida

2 (2)

Sieciarki

Neuroptera

1 (0)

Ważki

Odonata

17 (3)

Chrząszcze

Coleoptera

79 (11)

Motyle

Lepidoptera

49 (11)

Błonkoskrzydłe

Hymenoptera

13 (12)

Małże

Bivalia

9 (3)

Krągłouste

Cyclostomata

1 (1)

Ryby

Pisces

29 (6)

Płazy

Amphiba

13 (13)

Gady

Reptilia

5 (5)

Ptaki

Aves

161 (157)

Ssaki

Mammalia

42 (17)

Łącznie

424 (242)

W trakcie inwentaryzacji szczegółowej analizie podano stanowiska występowania ginących i zagrożonych wyginięciem zwierząt ujętych w:

Szczegółowy wykaz gatunków zwierząt stwierdzonych na obszarze tej gminy zawiera Załącznik nr 3,4 (ANEKS).

2.1. Bezkręgowce

Łącznie na terenie gminy 43 chronionych lub będących na czerwonych listach gatunków bezkręgowców.

Wykaz tych gatunków wraz z podaniem ich statusu ochronnego i skali zagrożenia na różnych czerwonych listach podano w ANEKSIE. Poniższa tabela zawiera krótką charakterystykę i stanowiska stwierdzone na terenie gminy Mirosławiec.

Objaśnienia wykorzystanych w poniżej zamieszczonych tabelach skrótów przedstawiają się następująco:

E - Europejska Czerwona lista zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej, (pod red. Wajdy i Żuka),

PL - Lista roślin zagrożonych w Polsce (Zarzycki, Wojewoda, Heinrich 1992),

PZ - Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zach. i Wielkopolski (Żukowski, Jackowiak, 1995),

M - Czerwonej liście zwierząt Meklemburgii - Przedpomorza,

B - Czerwonej liście zwierząt Brandenburgii,

Status prawny:

OG - ochrona gatunkowa

czOG - częściowa ochrona gatunkowa

Ł - gatunek łowny

W - gatunek objęty przepisami wędkarskimi

Kategoria zagrożeń :

Ex (lub `0') - gatunek wymarły,

CR - gatunek krytycznie zagrożony

E ( `lub `1' ) - gatunek wymierający,

EN - gatunek zagrożony

V , VU (lub `2') - gatunek narażony na wymarcie,

R, (lub `3') - gatunek rzadki,

NT - gatunek bliski zagrożenia

LC - gatunek mniejszej troski

I , DD, (lub `4') - gatunek o nieokreślonej przynależności (do grupy E,V lub R),

K - gatunek niedostatecznie poznany.

L.p.

Nazwa gatunkowa

Czerwone Listy

Status ochronny w Polsce

Lokalizacja stanowiska

E

PL

PZ

M

B

1.

Eunapius fragilis

-

-

-

-

-

-

j. Sadowo, j. Orle Wielkie

2.

Spongilla lacustris

-

-

-

-

-

-

j. Sadowo, j. Gniewosz

L.p.

Nazwa gatunkowa

Czerwone Listy

Status ochronny w Polsce

Lokalizacja stanowiska

E

PL

PZ

M

B

1.

Hirudo medicinalis
pijawka lekarska

I

V

-

-

-

-

j. Sadówko, j. Piecnik, j. Nieradź II, Setnica, j. Hanki, j. Stacyjne.

STAWONOGI

Na terenie gminy Mirosławiec stwierdzono występowanie 160 gatunków z typu stawonogi. W tej liczbie 2 gatunki należą do gromady pajęczaki (1 gatunek objęty ochroną gatunkową). Pozostałe gatunki należą do gromady owady, spośród, której stwierdzono występowanie gatunków z rzędów: Jętki, Ważki, Sieciarki Chrząszcze, Motyle, Chruściki, Błonkówki i Muchówki.